به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی»، این پروژه مهم زیست‌محیطی که پس از سه سال اجرای پیوسته در ۲ فاز، با اعتباری بالغ بر ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان از محل اعتبارات استانی به بهره‌برداری رسید، اکنون نه‌تنها به عنوان یک مرکز حفاظتی، بلکه به عنوان قطبی نوین برای گردشگری پایدار، تحقیقات علمی و توسعه اقتصادی در غرب کشور مطرح شده است.

مسئولان پیش‌تر از پتانسیل بالای این سایت در توسعه اکوتوریسم و جذب گردشگران طبیعت دوست خبر داده بودند و اذعان داشتند، سایت تکثیر قوچ و میش ارمنی بیجار با توجه به موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد، تنوع زیستی غنی و هم‌جواری با آثار تاریخی مهم، می‌تواند به یکی از قطب‌های کلیدی گردشگری زیست‌محیطی در استان کردستان تبدیل شود.

این سایت در روستای صلوات آباد و در فاصله ۱۸ کیلومتری شمال شهر بیجار واقع شده و در دیار قلعه و پل تاریخی این منطقه که از نمادهای فرهنگی دوره صفویه محسوب می‌شوند قرار دارد، این هم‌جواری منحصربه‌فرد، زمینه‌ساز ایجاد یک مسیر گردشگری تلفیقی از طبیعت، تاریخ و فرهنگ را فراهم کرده است.

با تصویب این منطقه به عنوان یکی از طرح‌های پایلوت گردشگری در شهرستان، امکان توسعه یکپارچه زیرساخت‌های گردشگری فراهم شده است، این سایت نه‌تنها به حفاظت از گونه‌های در معرض خطر مانند قوچ و میش ارمنی و آهو اختصاص دارد، بلکه با برنامه‌ریزی صحیح می‌تواند به مقصدی جذاب برای تحقیق، آموزش و گردشگری طبیعت‌گردی نیز تبدیل شود.

سایت تکثیر و پرورش حیات وحش بیجار که از سال ۱۳۸۶ با مساحتی حدود ۴۰ هکتار در دوفاز اجرا شده، اکنون به یکی از مهم‌ترین مراکز تخصصی باززایی گونه‌های بومی زاگرس تبدیل شده است، قوچ و میش ارمنی، به عنوان یکی از گونه‌های شاخص و در معرض انقراض در منطقه، نقش حیاتی در حفظ تعادل اکوسیستم کوهستانی دارد و حفاظت از آن به عنوان یک شاخص سلامت طبیعت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

این سایت علاوه بر عملکرد حفاظتی، به مرکزی پژوهشی برای دانشگاهیان، دانشجویان و محققان علوم محیطی تبدیل شده و در سال‌های اخیر شاهد انجام مطالعات متعددی در حوزه‌های رفتارشناسی، تولیدمثل و مدیریت جمعیت حیات وحش بوده است.

یکی از چالش‌های اصلی این سایت تاکنون مسیر دسترسی خاکی و ناامن به منطقه بوده است، با این حال، بیش از ۱۵ میلیارد ریال اعتبار از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کردستان در بودجه سال ۱۴۰۰ برای آسفالت مسیر ۲ کیلومتری منتهی به سایت تخصیص یافته است که گامی مهم در تسهیل دسترسی گردشگران، محققان و علاقه‌مندان به محیط‌زیست محسوب می‌شود.
 

در سه سال گذشته، اقدامات مهمی از جمله حفر چاه به عمق ۳۳ متر، برق‌رسانی، نصب سیستم برق مرکزی، کاشت ۲۸۰ اصله درخت، اجرای سیستم آبیاری بارانی در یک و نیم هکتار علوفه کاری و لوله‌گذاری‌های لازم با حمایت مدیرکل محیط‌زیست استان انجام شده است.
 
ساختمان ۲ طبقه جدید، علاوه بر فضای اداری و نگهبانی، در طبقه دوم آن به عنوان فضایی برای پذیرایی از بازدیدکنندگان، توریست‌ها و گروه‌های دانش‌آموزی و دانشجویی طراحی شده است، این فضا می‌تواند به مرکزی برای ارائه اطلاعات زیست‌محیطی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی و تقویت آگاهی عمومی درباره حفاظت از طبیعت تبدیل شود.

برای تکمیل و توسعه این سایت، حدود ۲۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال اعتبار دیگر نیاز است که شامل ساخت ساختمان آزمایشگاه و اداری، نصب ۳۰۰ متر فنس، ساخت آلاچیق و صندلی، احداث سکوی دیده‌بانی، تجهیز سایت با دوربین‌های تلسکوپی، محوطه‌سازی ورودی و بازسازی آبراه‌های منطقه برای واپایش سیلاب و افزایش ایمنی است.

سرمایه‌گذاری در این بخش تنها به حفاظت از طبیعت ختم نمی‌شود، بلکه اثرات چندبعدی در توسعه اقتصادی، اشتغال‌زایی و جذب درآمد غیرنفتی دارد، این طرح می‌تواند به ایجاد شغل در حوزه‌های گردشگری، خدمات، نگهبانی، راهنمایی طبیعت‌گردی و تولید محصولات بومی منجر شود و در عین حفاظت از محیط‌زیست، به توسعه پایدار منطقه کمک کند.

با توجه به ظرفیت‌های موجود، سایت بیجار می‌تواند به یک مرکز ملی تکثیر و پژوهش در زمینه گونه‌های بومی ایران تبدیل شود، ایجاد مسیرهای دیداری، تابلوهای آموزشی، مرکز اطلاع‌رسانی گردشگری و فضاهای استراحت، تجربه بازدید را برای گردشگران غنی‌تر کرده و جذب مخاطبان بیشتری را به دنبال خواهد داشت.

سایت پرورش قوچ و میش بیجار، اکنون فراتر از یک پروژه محیط زیستی است؛ این سایت نمادی از هم‌زیستی انسان و طبیعت، فرصتی برای توسعه پایدار و سرمایه‌گذاری هوشمندانه بر روی آینده زیستی و اقتصادی شهرستان بیجار است و راه زیادی را باید باهمت و پیگیری مسئولان پشت سر گذاشته تا به هدف نهایی خود که تحقق مرکز تحقیقات غرب کشور در حوزه جانوری است، نزدیک شود.

نویسنده: سید محمد صابر سبحانی فعال اجتماعی