به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی»، این استان کوهستانی با آب‌وهوای معتدل و متنوع، از جمله مناطق مستعد توسعه پایدار اقتصادی در کشور محسوب می‌شود، بررسی دقیق این ظرفیت‌ها نشان می‌دهد که کردستان می‌تواند با برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری هدفمند، نقش بسزایی در رشد اقتصادی منطقه و کشور ایفا کند.

یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های اقتصادی کردستان، بخش کشاورزی است که سالیان دراز به‌عنوان ستون اصلی معیشت بسیاری از خانوارهای روستایی این استان عمل کرده است، در میان محصولات کشاورزی، انگور، توت و گردو به‌عنوان محصولات راهبُردی و صادراتی مطرح هستند.

گفتگوی تفصیلی کردتودی با شهرام سبزی خانی، اقتصاددان و پژوهشگر حوزه اقتصاد منطقه‌ای برگزار شد که بخشی از آن را در این گزارش مطالعه می‌کنید.

کردتودی: کردستان چه پتانسیل‌هایی در این بخش‌ها دارد؟

سبزی خانی: استان کردستان، باوجود چالش‌هایی که در حوزه زیرساخت و سرمایه‌گذاری دارد، از ظرفیت‌های اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است.
 این استان به دلیل موقعیت جغرافیایی، آب‌وهوای متنوع و منابع طبیعی غنی، بستر مناسبی برای توسعه پایدار اقتصادی فراهم کرده است، به‌ویژه در بخش کشاورزی، محصولاتی مانند انگور، توت و گردو، نه‌تنها نقش مهمی در معیشت مردم دارند، بلکه پتانسیل صادراتی قابل‌توجهی نیز دارند.

کردتودی: آیا این محصولات به‌اندازه ظرفیتشان بهره‌برداری شده‌اند؟

سبزی خانی: کردستان، به‌ویژه شهرستان‌های سقز و بانه، از مهم‌ترین مناطق تولید انگور در کشور است، کیفیت بالای انگور کردستان، موجب شده تا این محصول در بازارهای داخلی و خارجی تقاضای بالایی داشته باشد.
 اما چالش اصلی، عدم توسعه زنجیره تولیدات بخش کشاورزی است، بیشتر تولید به‌صورت خام و بدون فراوری صورت می‌گیرد، اگر واحدهای فراوری، خشک‌کن و بسته‌بندی حرفه‌ای ایجاد شود، ارزش افزوده این محصول چندین برابر می‌شود و درآمد کشاورزان به شکل چشمگیری افزایش می‌یابد.
 در مورد توت، سقز به‌عنوان پایتخت توت ایران شناخته می‌شود، اما هنوز از این محصول بیشتر به‌صورت خام فروخته می‌شود، درحالی‌که می‌توان از آن در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی استفاده کرد، همین موضوع درباره گردو نیز صدق می‌کند.
 گردوی کردستان باکیفیت بالا و پوست‌نازک، شانس خوبی برای ورود به بازارهای اروپایی و آسیایی دارد، اما نیاز به برندسازی، بسته‌بندی مدرن و دسترسی به شبکه‌های توزیع بین‌المللی دارد.

کردتودی: آیا این بخش می‌تواند به یک رکن اقتصادی تبدیل شود؟

سبزی خانی: کردستان با داشتن چراگاه‌های طبیعی وسیع، از جمله استان‌های دارای پتانسیل بالا در پرورش دام است، تولید گوشت قرمز، شیر و فرآورده‌های لبنی در این استان رونق دارد، اما همچنان با چالش‌هایی مواجه است.
 اول اینکه بسیاری از دامداری‌ها هنوز به‌صورت سنتی انجام می‌شود و از فناوری‌های نوین بهره نمی‌برند، دوم زیرساخت‌های لازم برای نگهداری، حمل و فراوری محصولات دامی ضعیف است، ما شاهد کمبود واحدهای پاستوریزاسیون شیر، کشتارگاه‌های استاندارد و انبارهای سرد هستیم.
 اگر سرمایه‌گذاری هدفمندی در این بخش انجام شود، نه‌تنها خودکفایی در تولید شیر و گوشت افزایش می‌یابد، بلکه می‌توان به صادرات نیز فکر کرد، علاوه بر این، ایجاد اشتغال در مناطق روستایی و عشایری از دیگر مزایای توسعه این بخش است.

کردتودی: کردستان طبیعت بکر و فرهنگ غنی دارد، اما به نظر می‌رسد هنوز جایگاه لازم را در صنعت گردشگری کشور نداشته باشد؟

سبزی خانی: کردستان یکی از استان‌های پر جاذبه از نظر طبیعی و فرهنگی است، کوه تخت سلیمان، دره سیاه‌چال، غارهای تاریخی، جنگل‌های زاگرس و فرهنگ کردی غنی، همگی می‌توانند گردشگران داخلی و خارجی را جذب کنند.
 متأسفانه زیرساخت‌های گردشگری هنوز در حد مطلوب نیست، اقامتگاه‌های بوم‌گردی کم، مسیرهای دسترسی به نقاط دوردست ناامن و خدمات رفاهی ضعیف، از جمله موانع اصلی هستند.
 در سال‌های اخیر شاهد افزایش گردشگری طبیعت‌گردی و کوهنوردی بوده‌ایم، این نشان می‌دهد که پتانسیل وجود دارد، کافی است برنامه‌ریزی دقیقی انجام شود، از جمله ترویج گردشگری روستایی، آموزش میزبانان محلی و ایجاد امنیت در مسیرهای گردشگری است.

کردتودی: چه راهکارهایی برای بهره‌برداری بهینه از این ظرفیت‌ها پیشنهاد می‌کنید؟

سبزی خانی: تلفیق بین برنامه‌ریزی منطقه‌ای و سرمایه‌گذاری هوشمندانه است، باید از منابع محلی به شکلی حرفه‌ای استفاده کرد و زنجیره ارزش را در تمام بخش‌ها تقویت کرد.
 دولت باید با حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، تسهیل دسترسی به تسهیلات بانکی و ایجاد پارک‌های صنعتی کشاورزی و دامی، زمینه را فراهم کند، همچنین باید به فکر برندسازی «کردستان» به‌عنوان یک مقصد اقتصادی و گردشگری باکیفیت باشیم.
 همکاری بین دانشگاه، بخش خصوصی و مسئولان محلی نیز بسیار مهم است، در نهایت توسعه کردستان نه‌تنها به نفع خود این استان، بلکه به نفع کل کشور است، اگر بتوانیم این ظرفیت‌ها را به‌درستی مدیریت کنیم، شاهد ایجاد اشتغال پایدار، کاهش مهاجرت روستایی و ارتقای سطح زندگی مردم خواهیم بود.

کردتودی: بیجار قطب تولید گندم است؟

سبزی خانی: یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین محصول راهبُردی جهان، گندم است که در کشور و غرب، استان کردستان و شهرستان بیجار قطب تولید گندم و قطب غله کشور محسوب می‌شود که سالانه چندین هزار تن گندم در استان تولید و به سراسر کشور ارسال می‌شود.
 بااین‌حال، هنوز از ظرفیت‌های فراوری این محصول به‌صورت کامل استفاده نشده و نیاز به ایجاد واحدهای فراوری مدرن و به‌نوعی افزایش ارزش تولید، می‌تواند این محصول را از خام‌فروشی به یک محصول یا چندین محصول جدید با بسته‌بندی حرفه‌ای به فروش رساند.
 در واقعیت یکی از استان‌هایی که در تولید سیب‌زمینی توانایی بالایی دارد، با همیاری و هم فکری نهادهای دولتی و مردم‌نهاد، امروز به کارخانه تولید چیپس رسیده‌اند که هم چندین برابر قیمت یک عدد سیب‌زمینی ارزش اقتصادی دارد و هم توسعه اقتصادی را برای مردم به ارمغان آورده است.

کردتودی: نیاز به ایجاد زنجیره ارزش از مزرعه تا مصرف‌کننده و توسعه صنایع تبدیلی و فراوری وجود دارد؟

سبزی خانی: در علم اقتصادی اگر ارزش افزوده محصول افزایش یابد و تولیدکننده و در این بحث کشاورزان از درآمدهای بیشتری بهره‌مند شوند.
 وقتی به توانیم با ایجاد یک زنجیره غذایی و تولیدی از خام‌فروشی جلوگیری کنیم، در واقع توانسته‌ایم ارزش افزوده محصول را افزایش دهیم، همین موضوع به‌درستی می‌تواند ضمن ایجاد اشتغال‌زایی را افزایش دهد، می‌تواند به توسعه اقتصادی کشور هم کمک شایانی داشته باشد.
 وقتی بحث زنجیره غذایی مطرح می‌شود، به خودی خود اشتغال غیرمستقیم در این حوزه افزایش غیر قابل پیش‌بینی خواهد داشت که برای همه اقشار جامعه می‌تواند به‌نوعی منبع درآمد ایجاد کند.

کردتودی: در مورد دامپروری، بیشتر توضیح بفرمایید؟

سبزی خانی: این استان با داشتن چراگاه‌های طبیعی وسیع و متنوع، از جمله مناطق کوهستانی و مرتعی، بستر مناسبی برای پرورش گوسفند، بز، گاو و طیور فراهم کرده است، تولید گوشت قرمز، شیر و فرآورده‌های لبنی از جمله فعالیت‌های مهم اقتصادی در این بخش است.
 علاوه بر این، دام‌های عشایری و روستایی نقش مهمی در تأمین نیازهای غذایی منطقه دارند، لزوم سرمایه‌گذاری در واحدهای پرورش صنعتی، بهبود نژاد دام و توسعه صنایع تبدیلی، از جمله اولویت‌های ضروری برای ارتقای بخش دامپروری است.

کردتودی: ظرفیت‌های اقتصادی کردستان، صنعت گردشگری است؟

سبزی خانی: این استان با دارا بودن طبیعت بکر، کوه‌های سر به فلک کشیده، رودخانه‌های زلال، جنگل‌های انبوه و مناطق تاریخی و فرهنگی، از جاذبه‌های گردشگری بی‌شماری برخوردار است.
 در سال‌های اخیر، با افزایش آگاهی عمومی و توسعه زیرساخت‌های راه‌سازی و ارتباطات، تعداد گردشگران واردشده به کردستان افزایش‌یافته است، با این حال هنوز بسیاری از جاذبه‌ها به دلیل کمبود امکانات اقامتی، خدمات رفاهی و برنامه‌ریزی ناکافی، به طور کامل معرفی و بهره‌برداری نشده‌اند.
 توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی، ایجاد مسیرهای ایمن برای گردشگری کوهنوردی و طبیعت‌گردی، و ترویج فرهنگ میزبانی محلی، می‌تواند نقش کلیدی در جذب گردشگر و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی داشته باشد.

کردتودی: در نتیجه کردستان با دارا بودن پتانسیل‌های چندبعدی در کشاورزی، دامپروری و گردشگری، ظرفیت بالایی برای توسعه اقتصادی پایدار دارد، با این حال، تحقق این ظرفیت‌ها مستلزم برنامه‌ریزی بلندمدت، سرمایه‌گذاری هوشمندانه، حمایت از تولیدکنندگان محلی و توسعه زیرساخت‌های لازم است.

همکاری بین بخش‌های دولتی، بخش خصوصی و جامعه محلی، می‌تواند مسیر را برای ایجاد اشتغال، کاهش فقر و ارتقای سطح زندگی مردم کردستان هموار کند، با بهره‌گیری از منابع طبیعی و فرهنگی منحصر به فرد، این استان می‌تواند نه‌تنها به یک قطب اقتصادی منطقه تبدیل شود، بلکه الگویی از توسعه متوازن و مبتنی بر هویت محلی باشد.

 انتهای خبر/