
«کُردتودی» گزارش میدهد؛
زخمی در جان گروسِ فراموششده کردستان
در قلب کوههای سرسبز کردستان، جایی که تاریخ هزارانسالهاش در هر سنگ و خاکی نهفته است، شهری آرام به نام بیجار در میاندلهای کوهستانی جای گرفته است.
به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی»، شهری که روزگاری با نام «گروس» شناخته میشد و آوازهاش را در میان جماعات کرد بلند کرده بود، امروز با چالشهای کاهش جمعیت، کاهش امکانات و رکود اشتغال جوانان، روبهرو است.
اما در میان این چالشها، گنجینهای ارزشمند از میراثفرهنگی، هنری و طبیعی پنهان شده که میتواند کلید توسعهای پایدار و جذاب برای این شهرستان باشد، گردشگری مبتنی بر اصالت و هویت محلی با این حال، یکی از بزرگترین تهدیدها برای آیندهٔ این دیار، ساخت سد تلوار است که میتواند زخمی عمیق در جان این شهر باستانی برجای گذارد.
سد تالوار، سدی ویرانگر در استان کردستان است که تبعات منفی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیستمحیطی جبرانناپذیری برای روستاهای بخش چنگ الماس بیجار گروس بهجای گذاشته است.
سد تالوار در ۵۰ کیلومتری شهر بیجار گروس و در بخش چنگ الماس این شهرستان واقع شده است. این سد از نوع خاکی با هسته رسی، با طول تاج ۵۲۹ متر، ارتفاع از پی ۸۸ متر، ارتفاع از بستر ۷۶ متر، حجم بدنه ۴.۰۴ میلیون مترمکعب، حجم مخزن ۵۰۰ میلیون مترمکعب و حجم مفید ۴۰۶.۸۰ میلیون مترمکعب است.
سد تالوار در تیرماه سال ۱۳۹۲ با حضور احمدینژاد افتتاح شد و این سد در ابتدا هم به نام بیجار و به کام استانهای مجاور بود که موجب بروز مشکلاتی برای تعداد زیادی از روستاهای اطراف شد.
از دیگر آثار مخرب سد تالوار، ازبینبردن جادههای روستایی به دلیل عبورومرور بیش از حد ماشینهای سنگین برای احداث سد، زیر آب رفتن دهها کیلومتر از این جادهها، عدم بازسازی راههای ارتباطی روستا پس از خرابی و بههمخوردن راههای ارتباطی مابین مزارع و روستاهای دیگر است تا جایی که امکان آبیاری مزارع و باغات باقیمانده با آب سد وجود ندارد.
بیجار که چون نگینی در استان کردستان و دروازهٔ غرب کشور است، در آینده میتواند شهری فراموشنشدن باشد، نه اینکه بهعنوان مکانی برای دوران باشکوه بازنشستگی و استراحت کهنسالی در نظر گرفته شود.
اما ساخت سد تلوار، این آیندهٔ امیدبخش را با تهدیدی جدی مواجه کرده است، این سد که در دامنهٔ کوههای اطراف بیجار در حال ساخت است، نهتنها بر منابع آبی منطقه تأثیر گذاشته، بلکه تهدیدی جدی برای میراثفرهنگی و طبیعی این منطقه محسوب میشود، میراثهای ماندگار این شهر، از شیرمال سنتی و باقلوای معطر گرفته تا فرش آهنین بیجار، ترشیهای خاص هفتبیجار و رنگرزی سنتی، نشاندهندهٔ غنای فرهنگی و هنری این دیار هستند.
این میراثها که سالهاست در برابر چرخ دوستنداشتنی زمان مقاومت کردهاند، اکنون در برابر تهدید ساخت سد تلوار آسیبپذیر شدهاند، ساخت این سد، علاوه بر تخریب بخشی از طبیعت بکر منطقه، میتواند منجر به مهاجرت اهالی و نابودی نهادهای فرهنگی و اجتماعی محلی شود.
اما ساخت سد تلوار، میتواند زیرساختهای لازم برای توسعهٔ این صنعت را تهدید کند و باعث کاهش جذب گردشگران در آینده شود و میتواند باعث تخریب بخشی از این میراث شود و یا حداقل باعث کاهش دسترسی گردشگران به این نقاط فرهنگی شود.
در مجموع، ساخت سد تلوار بیجار، تنها یک پروژهٔ عمرانی، بلکه تهدیدی جدی برای آیندهٔ این شهر باستانی و میراث ارزشمند آن است، این سد میتواند زخمی عمیق در جان گروس برجای گذارد و آیندهٔ روشن این دیار را تاریک کند.
بنابراین نیاز است تا تصمیمگیرندگان، باتوجهبه خطرات جدی که این سد برای بیجار به همراه دارد، تصمیمی عاقلانه و به نفع مردم و میراث این دیار بگیرند، تالوار یکی از سدهای احداث شده در استان کردستان و شهرستان بیجار است و درحالیکه ۱۰۰ درصد منابع این سد از استان تأمین میشود؛ ولی سهم دیگر استانها از جمله همدان و زنجان از این منبع آبی بیش از شهرستان بیجار است.
حدود ۱۰ اثر ثبتی و هشت اثر تاریخی در حوضه سد نزدیک به این تپه غرق آب میشوند، با توجه به اینکه محدوده آبگیر سد در خاک کردستان و مدیریت سد در حوزه آب منطقهای استان واقع شده میراثفرهنگی برای حفظ این تپه باستانی تاکنون به هیچ نتیجهای نرسیده است.
سهم بیجار از آب سد افزایش یابد
علیرضا زندیان نماینده مردم شهرستان بیجار در مجلس شورای اسلامی از وضعیت تخصیص آب سد تالوار انتقاد کرد و گفت: استانهای همجوار سهم بیشتری از بیجار دارند و این عادلانه نیست.
وی افزود: تخصیص آب سد تالوار در شهرستان بیجار بهصورت عادلانه صورت نگرفته است و باید در اولین فرصت تجدیدنظر جدی دراینخصوص صورت گیرد، درحالیکه ۱۵ میلیون مترمکعب آب برای همدان تخصیصیافته، بیجار از حقآبه شرب و کشاورزی خود محروم مانده است.
نماینده مردم شهرستان بیجار با بیان اینکه مسئله تأمین آب شرب یک فرایند ملّی است، عنوان کرد: درحالیکه شهرستان بیجار خود نیازمند منابع آبی است؛ ولی سهم آن از استانهای همجوار در تخصیص آب سد تالوار کمتر است، طبق صورتجلسهای که قبلاً برای وزیر نیروی سابق تهیه شده بود، باید مشخص شود چرا ۱۵ میلیون مترمکعب آب به همدان داده شده و تنها دو میلیون مترمکعب برای شرب بیجار اختصاصیافته است.
زندیان با تأکید بر اینکه انتقال آب شرب برای همدان مانعی ندارد؛ اما درصورتیکه برای بیجار نیز تخصیص داده شود، گفت: چرا از دو میلیون مترمکعبی که برای شرب بیجار تعیین شده هنوز تخصیص صورت نگرفته است و باید در کوتاهترین زمان ممکن این روند مورد تجدیدنظر قرار گیرد.
وی با بیان اینکه خط اصلی دشت خور خوره باید بااعتبار ۶۰۰ میلیارد تومان احداث شود که این وعده وزیر سابق بود، گفت: تاکنون از ۲۰۰ هکتار حتی یک هکتار نیز به ما تخصیص نیافته و به همین دلیل ما نتوانستهایم یک گلخانه را مصوب، تأسیس و راهاندازی کنیم.
نماینده مردم شهرستان بیجار عنوان کرد: خط انتقال از مجتمع تا تصفیهخانه وجود ندارد و بهجای تهیه صورتجلسههای بیثمر، باید اقدام عملی انجام شود، مردم گروس در واقع تنها نگهبانان سد تالوار برای همدان هستند و هیچ عایدی از این آب دریافت نمیدارند.
وی ادامه داد: تخصیص آب شرب وظیفهای است که باید به آن رسیدگی شود، اما حقآبه کشاورزی نیز باید مدنظر قرار گیرد، در جلسه گذشته که با حضور مسئولان ملی و استانی در محل سد تشکیل شد، مقرر گردید که تجدیدنظر جدی دراینخصوص صورت گیرد و ما منتظر اجراییکردن وعدههای داده شده در این نشست و دیگر نشستها در وزارت نیرو هستیم.
سد تالوار روستاهای ما را خالی کرد
کاظم کاظمی فرماندار شهرستان بیجار گفت: طبق مصوبات، باید ۱۱ میلیون مترمکعب حق آبه زیستمحیطی به شهرستان بیجار اختصاص یابد، اما تاکنون این حق قانونی پرداخت نشده است.
وی با اشاره به بازدید از ایستگاه پمپاژ سد افزود: در حال حاضر ۶ پمپ فعال هستند و در تراز ۹۰ میلیون مترمکعبی، حدود ۱۱۰۰ لیتر آب در ثانیه برداشت میشود، این در حالی است که اکنون حجم ذخیره آب به ۸۴ میلیون مترمکعب رسیده، اما برداشت با همان دبی ادامه دارد.
کاظمی گفت: آبی که موجب تخلیه هشت روستای بیجار و مهاجرت ساکنان شد، امروز بدون درنظرگرفتن سهم شهرستان، به استانهای دیگر منتقل میشود، متأسفانه در بحث تقسیم منابع آبی، شهرستان بیجار نادیده گرفته شده است.
فرماندار بیجار با اشاره بهکندی اجرای پروژه خط انتقال آب به اراضی کشاورزی نیز تصریح کرد: این پروژه تنها هشت درصد پیشرفت فیزیکی داشته و وزارت نیرو تاکنون هیچ رقمی برای ادامه آن اختصاص نداده است؛ درحالیکه این خط انتقال میتواند هزار هکتار از اراضی کشاورزی منطقه را سیراب کند.
وی بررسی دبی آب خروجی به سمت همدان و پیگیری جدی سهم بیجار از حق آبه زیستمحیطی را امری مهم عنوان کرد و گفت: مسئولان استان زنجان نیز برای بررسی موضوع در محل حضور داشتند.
خسارتهای جبرانناپذیر احداث سد تمامی ندارد
محمدزاده یکی دیگر از اهالی روستاهای اطراف سد تالوار گفت: از دیگر آثار مخرب سد تالوار، از بین بردن جادههای روستایی به دلیل عبور و مرور بیش از حد ماشینهای سنگین برای احداث سد، زیر آب رفتن دهها کیلومتر از این جادهها، عدم بازسازی راههای ارتباطی روستا پس از خرابی و بههمخوردن راههای ارتباطی مابین مزارع و روستاهای دیگر است تا جایی که امکان آبیاری مزارع و باغات باقیمانده با آب سد وجود ندارد.
وی ادامه داد: با احداث این سد چندین هکتار از زمینهای کشاورزی این منطقه زیر آبرفت اما بعد از گذشت هفت سال تا کنون پول زمینهای زیر آبرفته پرداخت نشده و مردم آواره و سرگردان هستند.
محمدزاده با تأکید بر اینکه این سد به غیر از مشکلاتش هیچ عایداتی برای این منطقه نداشت، بیان داشت: در این منطقه روستاهای وجود دارد که ۱۰ سال قبل برای احداث سد به آنها گفتهاند باید محل سکونت خود را ترک کنید و روستای خالی شود، ناگهان یک سال پیش گفتند که نمیخواهد و بروید همینجا سکونت کنید.
وی گفت در حال حاضر اهالی روستای کنامار بلاتکلیف هستند و از ابتدا به این روستاییان مجوز ساخت نمیدادند و همین امر موجب مهاجرت تعداد زیادی از جوانان این منطقه شد، اما در حال حاضر به مردم میگویند لازم به مهاجرت نیست زیرا این روستا زیر آب نمیرود!
انتهای خبر/
لینک کوتاه خبر
نظر / پاسخ از
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر میگذارید!