به گزارش خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی»، در گذشته‌ای نه‌چندان دور، روابط زناشویی در کردستان مبتنی بر پایبندی‌های عاطفی و هنجارهای سنتی بود؛ زن و مرد هر یک در نقش‌های تعریف‌شده خود، در سایه نظامی از باورهای قومی، مذهبی و اجتماعی به دوام خانواده اهمیت می‌دادند،‌ بسیاری از اختلافات خانوادگی با دخالت ریش‌سفیدان، روحانیون محلی یا بزرگ‌ترهای خانواده حل‌وفصل می‌شد و طلاق به‌عنوان آخرین گزینه، حتی در موارد سخت، کمتر مورد پذیرش اجتماعی قرار می‌گرفت.

در این ساختار سنتی، حتی نارضایتی‌های شخصی، اغلب در سایه تحمل و حفظ آبرو پنهان می‌شدند. جامعه‌ی کوچک، نگاه جمعی و وابستگی متقابل اقوام، چنان دیوارهایی از استقامت و هم‌زیستی بنا کرده بودند که فروپاشی خانواده‌ها امری نادر و شرم‌آور تلقی می‌شد.

اما با گذر زمان، تحولات گسترده‌ای در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی و رسانه‌ای رخ داد که نه‌تنها سبک زندگی را دگرگون کرد، بلکه ساختار و کارکرد خانواده را نیز دستخوش تغییراتی بنیادین ساخت.

واقعیت آماری و دلایل پنهان

بر اساس داده‌های منتشرشده از اداره ثبت احوال، استان کردستان در سال‌های اخیر با رشد مداوم آمار طلاق روبه‌رو بوده است. در یک نمونه، تنها در ۹ ماه نخست سال ۱۴۰۳، بیش از ۴۴۰۰ واقعه طلاق ثبت شده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته افزایشی نزدیک به ۱۴ درصد را نشان می‌دهد. بخش عمده‌ای از این طلاق‌ها در شهرهای سنندج، سقز و بانه اتفاق افتاده‌اند، جایی که سرعت نوسازی فرهنگی و سبک زندگی مدرن، بیش از نقاط دیگر بوده است.

دلایل این روند را باید در لایه‌های عمیق‌تری از تحولات اجتماعی جست‌وجو کرد؛ تغییر نقش‌های جنسیتی، افزایش تحصیلات زنان، دسترسی گسترده به رسانه‌ها، و تضعیف جایگاه نهاد خانواده سنتی از جمله عواملی هستند که باعث شده‌اند افراد کمتر از گذشته به حفظ هر قیمتیِ زندگی مشترک تن دهند.

افزون بر آن، فشارهای اقتصادی و بیکاری گسترده، به‌ویژه در میان مردان جوان، زمینه‌ساز ناامنی روانی و درگیری‌های خانوادگی شده است. بسیاری از زوج‌های جوان با انتظارات بالا وارد زندگی مشترک می‌شوند، اما نبود پشتیبانی اجتماعی و ناتوانی در مدیریت مشکلات اقتصادی، به جدایی‌های زودهنگام منجر می‌شود.

 طلاق؛ شکست یا انتخاب آگاهانه؟

لیلا فرضین کارشناس امور خانواده در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی کردتودی اظهارداشت: جامعه امروز کردستان در دوگانگی عجیبی به‌سر می‌برد: از یک‌سو هنوز باورهای سنتی درباره قبح طلاق در ذهن‌ها زنده است، اما از سوی دیگر افراد بیشتری آن را به‌عنوان راه‌حل نهایی برای حفظ سلامت روانی خود یا فرزندانشان می‌پذیرند.

وی افزود: برای بسیاری از زنان، طلاق به معنای رهایی از روابطی است که در آن خشونت، کنترل یا بی‌توجهی حاکم بوده است، این در حالی‌ست که هنوز حمایت‌های لازم از زنان مطلقه در بسیاری از مناطق استان فراهم نیست و فشارهای اجتماعی بر آنان ادامه دارد؛ عدم استقلال مالی، تبعیض در محیط کار، و نگاه منفی به زنان جداشده، مسیر پس از طلاق را سخت و پرفشار می‌سازد.

کارشناس امور خانواده گفت: در نقطه مقابل، برخی نهادهای قضایی و اجتماعی تلاش کرده‌اند با ایجاد مراکز مشاوره پیش از طلاق، کارگاه‌های مهارت زندگی و گسترش سازش میان زوجین از فروپاشی خانواده‌ها جلوگیری کنند، اما هنوز هم در عمل بخش بزرگی از مراجعان بدون دریافت خدمات تخصصی، تنها به ثبت درخواست جدایی بسنده می‌کنند.

 ضرورت بازنگری در سیاست‌های اجتماعی

فرضین بیان داشت: رشد طلاق در کردستان نه‌فقط یک پدیده آماری، بلکه یک زنگ خطر اجتماعی است که باید آن را جدی گرفت.

وی تصریح کرد: ساختارهای سنتی، دیگر توان کنترل بحران‌های خانوادگی را ندارند و بدون نهادهای مدرن حمایتی، نمی‌توان به حفظ پایداری خانواده‌ها امید داشت.

کارشناس امور خانواده عنوان کرد: ضروری است دولت و نهادهای محلی با درک عمیق‌تر از تحولات اجتماعی، سیاست‌هایی مبتنی بر آموزش مهارت‌های ارتباطی، مشاوره رایگان، حمایت مالی از زوج‌های جوان و توانمندسازی اقتصادی زنان طراحی کنند.

وی تاکید کرد: همچنین اصلاح نگرش فرهنگی درباره طلاق و کاهش قضاوت‌های اجتماعی نسبت به افراد جداشده، گامی مهم در کاهش آسیب‌های ثانویه پس از طلاق خواهد بود.

فرضین خاطر نشان کرد: افزایش طلاق، تنها نشانه‌ای از ضعف در روابط عاطفی نیست؛ بلکه نماد فروپاشی نظام پشتیبان خانواده، فشارهای اقتصادی و عدم درک متقابل در شرایط جدید اجتماعی است و مواجهه‌ی عاقلانه و آینده‌نگرانه با این پدیده، نیازمند عزم جمعی و بازنگری در ارزش‌ها و سیاست‌های جاری است.

سونامی طلاق در کردستان

 به استناد گزارش آماری در سامانه ثبت و احوال کشور در ۱۲ماهه سال گذشته، تعداد شش هزار و ۸۱ واقعه طلاق در استان کردستان به ثبت رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۴ درصد افزایش داشته است. 

این آمار استخراج‌شده بر مبنای تاریخ وقوع و بر اساس ثبت گزارش از ابتدای فروردین‌ماه سال ۱۴۰۳ تا ۲۶ فروردین‌ماه سال ۱۴۰۴ است.

 بر اساس این گزارش، بیشترین طلاق ثبت‌شده مردان مربوط به گروه سنی ۴۰ تا ۴۴ساله به تعداد یک هزار و ۲۶۹ مورد است که ۲۱.۸درصد از کل طلاق‌های استان در مدت ۱۲ماهه سال گذشته به این گروه سنی از مردان تعلق دارد.

بیشترین طلاق ثبت‌شده زنان نیز مربوط به گروه سنی ۳۵ تا ۳۹ساله به تعداد یک هزار و ۳۵۴ مورد ثبت و گزارش شده که از نظر آماری ۲۲.۲ درصد از کل طلاق ثبت‌شده در مدت‌زمان مذکور اعلام شده است.

 سامانه ثبت و احوال کشور، میانگین سن طلاق بار اول مردان در کردستان را ۳۸.۴۵ سال و در بین زنان را ۳۳.۹۹ سال گزارش کرده است. 

 مرکز رصد جمعیت اداره کل ثبت و احوال کردستان شمار طلاق شهری در مدت مذکور را پنج هزار و ۳۷۵ واقعه و شمار طلاق روستایی را ۷۰۶ واقعه عنوان کرد.

۱۳ هزار ازدواج در کردستان

 به گزارش مرکز رصد جمعیت اداره کل ثبت‌احوال استان کردستان در سال ۱۴۰۳ تعداد ۱۳ هزار و ۴۷۷۳ واقعه ازدواج به ثبت رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶.۶ درصد افزایش‌یافته است که این تعداد ۱۱ هزار و ۲۵۷ مورد ازدواج شهری و دو هزار و ۲۱۶ مورد ازدواج روستایی گزارش شده است.

 بیشترین ازدواج ثبت شده مردان مربوط به گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ساله به تعداد سه هزار و ۶۵۶ مورد است که به روایتی ۲۷ درصد از کل ازدواج‌های ثبت شده مربوط به این گروه سنی عنوان شده است.

بر اساس آمار همین مرکز بیشترین ازدواج ثبت شده زنان مربوط به گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ساله به تعداد سه هزار و ۴۰۷ مورد است که ۲۵ درصد از کل ازدواج‌های ثبت شده مربوط به این گروه سنی است.

 سامانه ثبت و احوال کشور، میانگین سن ازدواج بار اول مردان را ۲۸.۷۴ سال و میانگین سن ازدواج بار اول زنان را ۲۴.۴۶ سال گزارش کرده است.

 انتهای خبر/