به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی»، شهید ملا برهان عالی، فرزند ماموستا ملا محمدامین مشهور به ماموستای کانی‌سانان در بهار سال ۱۳۳۲ در روستای کانی‌سانان از توابع بخش مرکزی مریوان به دنیا آمد. مقدمات علوم دینی را به تدریج در مکتب پدر خویش فرا گرفت. چندی بعد، ضمن فراگیری اصول و مسائل مختلف علوم دینی به آموزش و تدریس مسائل دینی به سایر طلاب پرداخت. در سال ۱۳۵۱ پس از اتمام تمامی سطوح دروس حوزوی با حضور علمای برجستة منطقه به صورت رسمی اجازه‌نامة افتاء در مذهب امام شافعی را دریافت کرد. پس از آن همچنان در کنار پدر خویش به تدریس علوم دینی و اقامة نماز جمعه و جماعت در روستا پرداخت تا آن که پس از مهاجرت پدرش به روستای بیاره، از سال ۱۳۶۰ به صورت رسمی جانشین وی شد و کلیة مسئولیت‌های تدریس و اقامة نماز جمعه و جماعت را برعهده گرفت. جنگ تحمیلی و بمباران پیاپی هواپیما‌های رژیم بعث، عاقبت موجب شد ماموستا برهان عالی، روستای زادگاه خود را ترک کند و به روستا‌های دیگر مهاجرت کند، پس از آوارگی از روستایی به روستای دیگر، سرانجام در مریوان ساکن شد. در مریوان علاوه بر تعلیم عمومی مسائل دینی به همکاری با آموزش و پرورش پرداخت و درس‌های بینش اسلامی، فلسفه و منطق را در مدارس و دبیرستان‌های مریوان به جوانان تعلیم داد. در سال ۱۳۷۶ در امتحانات تعیین سطح دانشکده الهیات دانشگاه تهران شرکت کرد و مدرک سطح ۲ (معادل کارشناسی) را دریافت نمود، در سال ۱۳۸۰ بار دیگر در امتحانات تعیین سطح موفق به اخذ درجة کارشناسی ارشد گشت و از پایان‌نامه خود با عنوان «ترجمه و تحقیق کتاب لب‌الاصول» دفاع کرد. ماموستا برهان عالی از سال ۱۳۷۵ تا زمان شهادت، در سنندج ساکن گشت، وی در کنار تدریس در آموزش و پرورش، امام جماعت مسجد حاج شیخ محمد محلة آغه‌زمان بود. در سال ۱۳۷۷ به درخواست هیأت امنای مسجد نور شهرک بهاران امامت جمعة مسجد نور را پذیرفتند. پس از آنکه مسجد جامع قبا در بهاران احداث شد به اقامة نماز جمعه در این مسجد باشکوه پرداخت و در خطبه‌های نماز جمعه به ترویج تعالیم دینی و وحدت اسلامی پرداخت. خصوصاً به رونق و شکوه نماز‌های تراویح و دعای شب‌های قدر کمال بخشید تا جایی که عوامل استکبار این رونق را برنتافتند و به امید آن که در وحدت اسلامی و دستاورد‌های باشکوه نظام اسلامی خدشه وارد کنند به ترور ماموستا برهان عالی روی آوردند و وی را به شهادت رساندند. لیکن ماموستا چنان روشنی در کار خلق کرده است که دست دشمنان اسلام برای همگان رو شد؛ و با رفتن وی، چراغی که افروخته همچنان نورافشانی می‌کند و دل‌های مردم بیدار و آگاه است، مگر می‌توانید یاد و خاطرة فرزانه‌ای را که شش بار روحانی کاروان شیفتگان کعبه بوده از دل‌ها دور کنند؟

فعالیت‌ها و خصوصیات اخلاقی و اجتماعی شهید

شهید برهان عالی یک جهان شور و سرزندگی بود پیوسته میان مدرسه و مسجد در تکاپو بود؛ همان موقع که به ذهن جستجوگر جوانان پاسخ می‌داد و آنان را از خزائن دانش خود بهره‌مند می‌ساخت به سؤال‌های گه‌گاه تکراری مردم عادی با متانت و صبر گوش می‌داد و پاسخ‌های دلنشین می‌گفت، استدلال‌های خود را با کلام بزرگان ادب نظیر حافظ و سعدی و محوی و نالی همراه می‌کرد تا مخاطب را روشنی بخشد و حلاوت بیفزاید. به عرفان و تصوف علاقه‌مند بود و بشر امروز را نیازمند جاذبه‌های تصوف می‌دانست تا بتواند تلخی‌های فن و آهن را بزداید در سلوک عرفانی تابع طریقت نقشبندیه بود. به سبب روحیة مردمی که داشت در شورای روحانیت و شعبة حل اختلاف‌های مردمی دادگاه فعالیت‌های قابل توجهی داشت و خصم‌های بسیاری را دوست کرده بود.