به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی»، محصول انگور باکیفیت که می‌توانست پرچم صادرات کشاورزی کردستان باشد، امروز در بازارهای محلی با قیمت‌های کم خریداری و با چندبرابر به مردم عرضه می‌شود که باغبانانش در حال فروپاشی حرفه‌ای خود هستند.

جشنواره‌ای برای رونق زنجیره تولید و صادرات

 شهر کوچک حسن‌آبادیاسوکند از توابع شهرستان بیجار سالیان سال است با خاکی حاصلخیز و آبی شیرین، باغ‌های سرسبزی از انگور پرورش داده است، جایی که نسیم عصرگاهی بین شاخه‌های تاکستان‌ها می‌گذرد و خوشه‌های طلایی انگور زیر نور آفتاب می‌درخشند، داستانی بزرگ از تولید، فرهنگ و امید به توسعه در جریان است.

حالا قرار است با برگزاری «جشنواره انگور یاسوکند» به یک رویداد ملی و پربار تبدیل شود؛ نه‌تنها به‌عنوان یک جشن فرهنگی محلی، بلکه به‌عنوان نقطه آغاز یک زنجیره ارزش اقتصادی که از خاک بومی تا بازارهای جهانی امتداد دارد.

درخواست رسمی برگزاری این جشنواره که اخیراً از سوی مردم منطقه مطرح شده است که تنها یک درخواست برای برپایی مراسم فرهنگی نیست، بلکه سیگنالی قوی از یک منطقه روستایی است که می‌خواهد باتکیه‌بر دارایی‌های طبیعی و انسانی خود، وارد عرصه اقتصاد مقاومتی و صادرات محصولات کشاورزی شود.

یاسوکند با تولید سالانه هزاران تن انگور باکیفیت بالا، به‌ویژه ارقامی مانند یاقوتی، سفید تهمه، کشمشی و انگور سیاه محلی، ظرفیت بالقوه‌ای برای تبدیل به یک قطب تولید و فراوری انگور در سطح کشور دارد، اما تاکنون این ظرفیت بیشتر در حد پتانسیل باقی‌مانده و محصولات این منطقه عمدتاً به‌صورت خام و بدون ارزش افزوده به بازارهای داخلی عرضه شده‌اند.

برخی معتقدند جشنواره انگور، در این میان می‌تواند بیش از یک رویداد نمایشی باشد، این جشنواره فرصتی است برای معرفی محصولات بومی به گردشگران، سرمایه‌گذاران و تصمیم‌گیران کشوری، اما مهم‌تر از آن، می‌تواند به‌عنوان یک پلتفرم اقتصادی عمل کند تا زیرساخت‌های لازم برای توسعه زنجیره تولید تا صادرات را جلب کند.

از این رو برگزاری این رویداد نه‌تنها نیازمند حمایت فرهنگی و اجتماعی است، بلکه نیازمند یک نقشه راه اقتصادی جامع است که شامل توسعه واحدهای فراوری، انبارهای سرد، لجستیک حمل‌ونقل، برندسازی محلی و دسترسی به بازارهای صادراتی باشد.

یکی از چالش‌های اصلی تولیدکنندگان انگور در یاسوکند، عدم دسترسی به فناوری‌های نوین در کشت، برداشت و نگهداری است، بسیاری از باغداران هنوز از روش‌های سنتی استفاده می‌کنند که منجر به اتلاف محصول و کاهش کیفیت می‌شود.

همچنین، فقدان واحدهای فراوری مانند کشمش‌سازی، تولید آب‌میوه، ژله و محصولات ارگانیک، باعث شده تا ارزش افزوده این محصول به طور کامل به دست نیاید، جشنواره انگور می‌تواند با جذب توجه بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران، زمینه‌ساز ایجاد این واحدها شود، همکاری بین بخش دولتی، بخش خصوصی و دانشگاه‌ها در این زمینه می‌تواند به توسعه یک «اکوسیستم کشاورزی - صنعتی» منجر شود که در آن انگور فقط یک میوه نیست، بلکه یک محصول راهبُردی اقتصادی محسوب می‌شود.

برخی دیگر معتقدند جشنواره انگور می‌تواند موتور محرکه گردشگری روستایی در یاسوکند باشد، با ایجاد زیرساخت‌های گردشگری مانند اقامتگاه‌های بوم‌گردی، مسیرهای دیدنی بین تاکستان‌ها و فضاهای فرهنگی برای نمایش هنرهای محلی، این رویداد می‌تواند سالانه هزاران نفر از سراسر کشور را جذب کند.

این جریان گردشگری نه‌تنها درآمدزایی مستقیم برای خانواده‌های محلی دارد، بلکه باعث ایجاد شغل در حوزه‌های خدماتی، حمل‌ونقل و فروش محصولات جانبی می‌شود، در این چارچوب، جشنواره تنها یک روز یا یک هفته نیست، بلکه آغازی برای یک صنعت پایدار گردشگری - کشاورزی است.

اما برای تبدیل این رؤیا به واقعیت، نیاز به حمایت‌های سیاستی و مالی جدی است، دولت، بانک‌ها و نهادهای توسعه‌ای باید در قالب تسهیلات کم‌بهره، یارانه‌های هدفمند و طرح‌های عمرانی وارد عمل شوند، احداث جاده‌های دسترسی، بهبود شبکه اینترنت و ارتباطات، تأمین آب مطمئن و الکتریسیته پایدار، از جمله زیرساخت‌های حیاتی هستند که بدون آن‌ها، هیچ جشنواره‌ای نمی‌تواند به توسعه پایدار منجر شود.

همچنین، آموزش کشاورزان در زمینه کشاورزی هوشمند، مدیریت آب و بازاریابی دیجیتال، نقش کلیدی در تقویت زنجیره ارزش انگور خواهد داشت.

در نهایت، جشنواره انگور یاسوکند تنها یک نماد از هویت محلی نیست، بلکه نمادی از امید به توسعه متوازن و عدالت اقتصادی است، این جشنواره می‌تواند الگویی برای ده‌ها شهر و روستای دیگر باشد که باتکیه‌بر منابع بومی خود، بتوانند از چرخه فقر و وابستگی به درآمدهای دولتی بیرون بیایند و به قطب‌های تولید و اشتغال‌زایی تبدیل شوند.

حالا سؤال این است، آیا نظام اقتصادی کشور آماده است تا از این فرصت‌های محلی حمایت کند و به‌جای صرف هزینه، به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های روستایی روی آورد؟ جشنواره انگور یاسوکند نه‌تنها یک درخواست، بلکه یک فراخوان است برای بازتعریف توسعه اقتصادی از پایین‌به‌بالا است.

انگور حسن‌آباد مرغوبیت بالایی دارد

علی اسدی رئیس شورای شهرستان بیجار گفت: در منطقه کرانی، باغ‌هایی سر به فلک کشیده از تاکستان‌های سرسبز پراکنده‌اند که سالیانه خوشه‌های طلایی و سرخی از انگور یاقوتی می‌آورند، این انگور، با طعمی شیرین و ترش متعادل، بافتی آبدار و پوستی نازک، یکی از ممتازترین ارقام انگور غرب ایران محسوب می‌شود، اما عجیب اینجاست که باوجود این کیفیت بالا، این محصول همچنان در چرخه‌ای از فراموشی، بی‌برنامه‌ای و بی‌مسئولیتی به سر می‌برد.

وی افزود: فصل برداشت انگور از هفته دوم شهریورماه آغاز شده است، وانت‌های قدیمی از روستاهای اطراف به شهر بیجار می‌آیند و باری از انگور یاقوتی را در کوچه‌های پرجمعیت شهر پهن می‌کنند، اما با سردشدن هوا و اشباع بازار از عرضه، قیمت این محصول باکیفیت به‌شدت سقوط می‌کند، باغداران، به‌جای دریافت عواقب تلاش‌های سالانه‌شان، روزها را در میان رقابت‌های تیز و با سودی ناچیز سپری می‌کنند.

اسدی ادامه داد: انگور یاقوتی بیجار فقط یک میوه نیست، این محصول اگر به‌درستی مدیریت شود، می‌تواند پایه‌ای برای یک اقتصاد روستایی پایدار باشد، از خود انگور تا برگ، غوره، چوب تاک و حتی ضایعات پس از برداشت همه بخش‌های آن قابل استفاده‌اند.
 وی یادآور شد: چوب تاک به‌عنوان زغال باکیفیت بالا، برگ انگور برای تهیه دلمه، غوره برای تولید شیره و ترش آب، و خود میوه برای تولید کشمش، آب‌میوه، مربا و محصولات ارگانیک، هر یک از این مراحل، فرصتی برای اشتغال‌زایی و ایجاد واحد صنعتی کوچک و متوسط است.

رئیس شورای شهرستان بیجار با اشاره به اینکه اما امروز، همه این پتانسیل در هاله‌ای از بی‌برنامه‌ای قرار دارد، ادامه داد: هیچ واحد فراوری، هیچ سردخانه مناسب و هیچ شبکه بازاریابی مؤثری برای این محصول وجود ندارد، باغداران مجبورند محصول را خام و در شرایط نامناسب به بازار عرضه کنند، یا در بدترین حالت، آن را به شیره تبدیل کنند، محصولی که خودش هم در بازاری شلوغ و پررقابت فروخته می‌شود.

جشنواره‌ها، نمایشی بی‌روح از توسعه

میلاد خانی یکی از فعالان اجتماعی شهر حسن‌آبادیاسوکند گفت: چند سال پیش، جشنواره‌ای به نام «جشنواره انگور کرانی» در حسن‌آباد برگزار شد، روزی از سخنرانی، نمایش محلی، و نهار رایگان گذشت، مسئولان کیفیت بالای انگور را ستودند، از پتانسیل اشتغال‌زایی صحبت کردند، اما پس از پایان مراسم، همه به محل خود بازگشتند و هیچ برنامه عملیاتی، هیچ حمایتی، و هیچ سرمایه‌گذاری نوینی محقق نشد.

وی افزود: بسیاری از باغداران در آن جشنواره شرکت کردند، می‌گویند بعد از آن جشنواره اتفاق خاصی رخ نداد، همان باغ‌ها، همان مشکلات، همان قیمت‌های پایین، اگر جشنواره‌ای برگزار می‌شود، باید خروجی داشته باشد، تعاونی، بازاریابی، حمایت فنی، ما فقط نمی‌خواهیم ستایش شویم، می‌خواهیم کمک شویم.

خانی ادامه داد: فرصت از دست می‌رود و جوانان مهاجرت می‌کنند، درحالی‌که جوانان منطقه برای کسب درآمد به معدن، کارخانه یا شهرهای بزرگ می‌روند، باغ‌های انگور به‌تدریج دستخوش تغییر کاربری می‌شوند، برخی به دلیل عدم سودآوری، تاکستان‌های خود را به دیگران اجاره می‌دهند یا به سمت کشت محصولات دیگر سوق می‌یابند.

هر روز صبح می‌آییم بیجار، انگور می‌فروشیم و عصر برمی‌گردیم

الماس حسن‌آبادی باغدار انگور بخش کرانی می‌گوید: هیچ برنامه‌ای برای توسعه نداریم؛ چون عملاً سرمایه‌ای برای آن نمی‌توانیم تأمین کنیم، اگر یک سردخانه یا واحد کوچک فراوری داشتیم، می‌توانستیم در زمان مناسب بفروشیم و از درآمد بهتری برخوردار باشیم.
 

وی افزود: اگر یک سردخانه مناسب در حسن‌آباد ایجاد شود، می‌توانیم انگور را در بهترین زمان برداشت کنیم، آن را تا چند ماه نگه داریم و در زمانی که بازار خالی است، عرضه کنیم، این کار قیمت را در حد قابل‌قبولی نگه می‌دارد، رقابت را کاهش می‌دهد و سود باغدار را افزایش می‌دهد.

این باغدار با اشاره به اینکه تأسیس یک سردخانه تنها شروع راه است، توضیح داد: نیاز به واحدهای کوچک فراوری، برنامه‌های آموزشی برای کشاورزان، برندسازی منطقه‌ای، و دسترسی به بازارهای صادراتی لازمه چرخه تولید است، جهاد کشاورزی به‌عنوان نهاد متولی، باید نه‌تنها از نظر فنی حمایت کند، بلکه با ارائه طرح‌های توجیهی اقتصادی، سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را به سمت این منطقه جذب کند.

وی گفت: این انگور، اگر روزی به بازارهای بین‌المللی برسد، می‌تواند به‌عنوان یک محصول لوکس و باکیفیت، همچون انگورهای اروپایی شناخته شود، اما امروز، بدون زیرساخت، بدون برنامه و بدون حمایت، تنها یک حکایت از ناتوانی در بهره‌برداری از دارایی‌های بومی است.

 انتهای خبر/