به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی»،با کاهش نرخ فرزندآوری، شمار قابل توجهی از زوج‌ها با معضل ناباروری مواجه شده‌اند؛ معضلی که به‌واسطه هزینه‌های سرسام‌آور درمان آرزوی طبیعی و انسانی فرزنددار شدن را برای بسیاری از آن‌ها به رؤیایی دور از دسترس تبدیل کرده است.

 روند نزولی فرزندآوری در دهه‌های اخیر، به‌ویژه در ایران زنگ خطر جدی برای آینده جمعیتی و تمدنی کشور محسوب می‌شود، این روند زمانی نگران‌کننده‌تر جلوه می‌کند که با تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم فرزندآوری و جوان‌سازی جمعیت همراه می‌شود؛ تأکیداتی که ریشه در نگرانی عمیق نسبت به آینده نیروی انسانی و اقتدار ملی دارد.

در کنار این نگرش راهبردی، ناباروری به‌عنوان یکی از موانع عمده در مسیر فرزندآوری به چالشی بزرگ و نیازمند رسیدگی ویژه بدل شده است، از منظر رهبر انقلاب، جوانی جمعیت صرفاً یک نیاز طبیعی یا جمعیتی نیست، بلکه ضرورتی بنیادین در نبرد نرم با تهدیدهای فرهنگی و تضعیف‌کننده دشمنان محسوب می‌شود؛ ضرورتی که در ارتباط مستقیم با امنیت، پیشرفت و ثبات ملی قرار دارد.

در چارچوب تمدنی جمهوری اسلامی ایران، تصور آینده‌ای پیشرفته، مستقل و با ثبات، بدون اتکای جدی بر نیروی انسانی جوان، پویایی و خلاق، امری ناممکن خواهد بود؛ مقام معظم رهبری بارها نسبت به کاهش موالید هشدار داده‌اند و آن را تهدیدی خاموش اما تأثیرگذار دانسته‌اند که اگر مورد غفلت قرار گیرد، آینده کشور و نسل‌های بعدی را با بحران‌های غیرقابل جبران روبه‌رو خواهد کرد.

ناباروری که امروزه در میان زوج‌های جوان ایرانی و دیگر کشورهای جهان رواج یافته، محصول ترکیبی از عوامل پیچیده زیستی و سبک زندگی مدرن است،‌ فشارهای کاری، استرس‌های روزمره، تغذیه نامناسب، آلودگی‌های زیست‌محیطی، اختلالات هورمونی و عوامل ژنتیکی، همگی در افزایش آمار ناباروری نقش دارند.

در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های چشمگیری در علم پزشکی برای تشخیص و درمان ناباروری حاصل شده است. روش‌هایی مانند لقاح مصنوعی (IVF)، درمان‌های دارویی و سایر شیوه‌های نوین درمانی، توانسته‌اند امید را در دل بسیاری از زوج‌ها زنده کنند. آمارها نیز نشان می‌دهد که نزدیک به ۶۵ درصد زوج‌های نابارور با بهره‌گیری از این شیوه‌ها موفق به فرزندآوری شده‌اند.

با این حال، آنچه این مسیر را دشوار و پُرهزینه کرده، بهای گزاف درمان‌ها، داروها و مراحل متعدد تشخیص و پیگیری است؛ هزینه‌هایی که برای خانواده‌های بسیاری، خصوصاً در شرایط اقتصادی کنونی، غیرقابل تأمین است. این مانع اقتصادی افزون بر آسیب‌های روانی و جسمی، منجر به افزایش فشارهای اجتماعی، ناامیدی و در مواردی، از هم پاشیدگی روابط خانوادگی شده است و بسیاری از زوج‌ها علی‌رغم میل قلبی و عمیق به فرزندآوری، تنها به دلیل ناتوانی مالی، از این موهبت الهی چشم می‌پوشند.

با توجه به جایگاه راهبردی مقوله جوانی جمعیت در گفتمان رهبری و اهمیت مقابله با بحران ناباروری، ضروری است که دستگاه‌های مسئول به‌ویژه وزارت بهداشت، مجلس شورای اسلامی و نهادهای حمایتی، اقدامات جدی و عملی را در دستور کار خود قرار دهند. این اقدامات باید شامل حمایت‌های مالی، بیمه‌ای و تسهیل‌گرایانه، ارتقاء آگاهی عمومی نسبت به شیوه‌های درمانی و نیز اصلاح سبک زندگی در جهت سلامت باروری باشد.

سرمایه‌گذاری مؤثر در زمینه حمایت از زوج‌های نابارور، نه‌تنها گامی بلند در راستای تحقق اهداف جمعیتی کشور است، بلکه زمینه‌ساز آرامش روانی، رضایت خانوادگی و تضمین آینده‌ای پویا و مقتدر برای ایران خواهد بود. تحقق رؤیای پدر و مادر شدن، نباید در گرو استطاعت مالی باشد، بلکه باید به عنوان حقی انسانی و اجتماعی مورد حمایت همه‌جانبه قرار گیرد.

پدیده ناباروری در شرایط فعلی، صرفاً یک مسئله پزشکی یا فردی تلقی نمی‌شود، بلکه به یکی از چالش‌های راهبردی در مسیر تحقق اهداف کلان نظام اسلامی تبدیل شده است. هنگامی که ساختار جمعیتی کشور به‌سمت سالمندی حرکت می‌کند و نرخ جانشینی جمعیت به زیر حد هشدار می‌رسد، هرگونه مانع در مسیر فرزندآوری، از جمله ناباروری آثار عمیق‌تری بر آینده اجتماعی، اقتصادی و حتی امنیتی کشور بر جای خواهد گذاشت. 

در چنین شرایطی، غفلت از درمان مؤثر و در دسترس قرار دادن خدمات مرتبط با باروری به معنای پذیرفتن روند فرسایشی کاهش جمعیت و نادیده گرفتن ابعاد پیچیده آن است.

از سوی دیگر، عدالت اجتماعی ایجاب می‌کند که امکانات درمانی حیاتی، از جمله خدمات ناباروری، به‌صورت عادلانه و فراگیر در اختیار همه اقشار جامعه قرار گیرد. در حالی که طبقه‌ای از جامعه به‌راحتی می‌تواند از آخرین فناوری‌های درمانی بهره‌مند شود، بسیاری دیگر تنها به دلیل ناتوانی مالی از یک خواست انسانی و مشروع باز می‌مانند. 

این شکاف نه‌تنها تبعات روانی و اجتماعی دارد، بلکه نوعی تبعیض ساختاری ایجاد می‌کند که با اصول عدالت‌محور جمهوری اسلامی در تضاد است؛ بنابراین سیاست‌گذاری‌ها باید بر پایه حق دسترسی برابر به درمان، صرف‌نظر از وضعیت اقتصادی افراد، شکل بگیرد.

در نهایت، برای برون‌رفت از این وضعیت، لازم است که نگاه حاکمیتی به مقوله فرزندآوری، از سطح توصیه و هشدار به مرحله اقدامات عملی و ساختاری ارتقا یابد. راهبردی‌سازی موضوع جوانی جمعیت در برنامه‌ریزی‌های کلان کشور، نیازمند تعامل منسجم میان نهادهای دولتی، مجلس، حوزه سلامت، رسانه‌ها و حتی نهادهای دینی و فرهنگی است.

مقابله با ناباروری نه‌تنها یک ضرورت جمعیتی، بلکه بخشی از مسیر تحقق آینده‌ای مقتدر، خودکفا و امیدوارکننده برای ایران اسلامی است؛ آینده‌ای که در گرو جوانی، نشاط، و پویایی نسل‌های آن رقم خواهد خورد.

نویسنده طاهره جلوخانی فعال رسانه‌ای