عبدالجبار ظاهری در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی»، اظهار داشت: دیه، در اصل برای مرهم گذاشتن بر رنج خانواده‌ای داغ‌دیده و جبران خسارتِ ناخواسته‌ای وضع شده که قانون و اخلاق، هر دو بر ضرورت آن تأکید دارند؛ اما امروز، گاهی در پرونده‌های دادگاه‌ها، رنگ‌وبویی دیگر رنگی از فریب، معامله و گاه حتی صحنه‌سازی گرفته است.

 این وکیل دادگستری عنوان داشت:  در سال‌های اخیر با پرونده‌هایی روبه‌رو شده‌ام که به‌جای جبران، بیشتر شبیه سوداگری هستند.

 وی بیان داشت: بعضی افراد آگاهانه وارد نزاع یا تصادف می‌شوند تا از بیمه یا از شخص مقابل دیه بگیرند حتی مواردی بوده است که آسیب‌های ساختگی و هماهنگ‌شده میان چند نفر شکل‌گرفته است و این یعنی استفاده ابزاری از قانونی که فلسفه‌اش انسانیت و آرامش است.

 ظاهری بیان داشت: افزایش قیمت دیه در سال‌های اخیر که با نرخ طلا و تورم بالا می‌رود، ناخواسته زمینه را برای این انحراف‌ها فراهم کرده است.

 وکیل دادگستری خاطرنشان کرد: وقتی دیه یک انسان چند میلیارد تومان می‌شود، طبیعتاً برای برخی وسوسه‌انگیز است این وسوسه، در جامعه‌ای که مشکلات اقتصادی و بیکاری بیداد می‌کند می‌تواند به رفتارهایی منجر شود که در ظاهر قانونی اما در باطن غیراخلاقی‌اند.

 ظاهری افزود: از سوی دیگر، برخی خانواده‌ها به دلیل همین شرایط اقتصادی، به‌جای گذشت و بخشش که در آموزه‌های دینی جایگاه والایی دارد بیش از هر چیز بر «مبلغ» دیه تمرکز می‌کنند؛ لذا در چنین فضایی، دیه از معنای اصلی خود که «خون‌بها»ی جان انسان است، به‌نوعی «پول‌بها»ی معامله‌ای تبدیل می‌شود.

 وی گفت: وقتی جامعه از نظر فرهنگی دچار فرسایش شود، حتی احکام مقدس هم از معنا تهی می‌شوند دیه باید نشانه بخشش و عدالت باشد، نه ابزاری برای انتقام یا کسب درآمد.

 این وکیل دادگستری افزود: با نگاهی به پرونده‌های قضایی نیز می‌توان دید که گاهی خانواده‌ها برای دریافت مبالغ بیشتر، روند دادرسی را طولانی می‌کنند، یا در مقابل درخواست گذشت، مبلغی سنگین مطالبه می‌کنند در مقابل، برخی دیگر از روی ناآگاهی یا احساسات، از حق قانونی خود صرف‌نظر می‌کنند و بعدها پشیمان می‌شوند.

 ظاهری گفت: ما با دو افراط روبه‌رو هستیم یکی کسانی که به‌خاطر پول، از جان انسان بازی می‌سازند، و دیگری آن‌هایی که ارزش جان را به هیچ می‌گیرند و این هر دو خطرناک‌اند چون قانون را از روح عدالت تهی می‌کنند.

 در این میان، روان‌شناسان هم بر جنبه اجتماعی ماجرا تأکید دارند. فشارهای اقتصادی، کاهش اعتماد عمومی و ضعف آموزش‌های اخلاقی باعث شده‌اند تا برخی از مردم مرز میان حق‌خواهی و طمع‌ورزی را گم کنند. جامعه‌ای که به پول بیش از کرامت انسانی اهمیت دهد، دیریازود دچار بحران اخلاقی خواهد شد.

  وی اظهار داشت: دیه، باید نماد وجدان جمعی ما باشد و یادآور اینکه هیچ مبلغی نمی‌تواند جان ازدست‌رفته‌ای را بازگرداند یا رنجی را پاک کند؛ اما وقتی این حکم الهی به کالایی در بازار نیازها تبدیل می‌شود، نه عدالت برقرار می‌ماند، نه ایمان پابرجا.

وی در ادامه گفت: باوجود تمام هشدارها، همچنان خلأ فرهنگی و آموزشی در این زمینه محسوس است.

 ظاهری عنوان داشت: بسیاری از مردم هنوز نمی‌دانند که دیه تنها یک حق مالی نیست، بلکه بخشی از نظام اخلاقی و حقوقی اسلام است که بر پایه حرمت جان انسان بنا شده است این در حالی است که در پرونده‌های متعدد، شاهد تبدیل دیه به ابزاری برای انتقام‌گیری یا جبران کاستی‌های مالی هستیم.

 ظاهری در ادامه اظهار داشت: قانون هرچقدر هم دقیق باشد، اگر فرهنگِ اجرای آن دچار ضعف شود، نتیجه‌ای جز بی‌اعتمادی ندارد. 

 وی بیان داشت: مردم باید درک کنند که دیه جایگزین عدالت نیست، بلکه مکمل آن است چرا که هیچ عددی نمی‌تواند وزن رنج و فقدان را بسنجد.

 وی خاطرنشان کرد: نقش رسانه‌ها، دانشگاه‌ها و حتی روحانیون در بازتعریف این مفهوم بسیار حیاتی است چرا که وقتی درباره دیه صحبت می‌کنیم، باید از ارزش جان انسان از فلسفه بخشش و از مسئولیت اجتماعی آن بگوییم نه از رقم و مبلغ.

انتهای خبر/