به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی»، در روزهای اخیر، فضای عمومی کشور شاهد بروز سلسله حوادثی بوده که در ظاهر پراکنده‌اند، اما در باطن می‌توان میان آن‌ها پیوندهایی معنادار یافت.

 از حواشی مربوط به ادغام بانک آینده در بانک ملی و شایعات پیرامون مدیران آن، تا افشاگری‌های تازه درباره فساد مالی فرزندان برخی مسئولان سابق توسط یک نماینده مجلس؛ از انتشار فیلم خصوصی منتسب به خانواده یکی از مقامات پیشین امنیتی تا بازداشت یک هنرمند پرمخاطب و شایعه خروج او از کشور و ورود خاص یک روزنامه و روزنامه‌نگار پرحاشیه به ماجرا؛ و از تقابل‌های سیاسی تازه میان چهره‌های جناحی تا مناظرات احساسی پیرامون مسئله حجاب و بازتاب آن در فضای مجازی همه این رخدادها به‌نوعی در افزایش حساسیت و التهاب اجتماعی نقش دارند.

 نکته نگران‌کننده، نحوه بازتاب هدفمند این رخدادها در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی است بازنمایی‌هایی که نه‌تنها به تشدید دوقطبی‌ها و تضعیف انسجام ملی می‌انجامند، بلکه گاه اعتماد عمومی به نهادهای رسمی را نیز نشانه می‌گیرند. 

 هم‌زمانی و هم‌راستایی این موج‌ها، احتمال وجود برنامه‌ریزی و مدیریت پنهان در مهندسی فضای افکار عمومی را تقویت می‌کند؛ به‌گونه‌ای که با تحریک عواطف جمعی و برجسته‌سازی گزینشی رویدادها، شاخص ریسک اجتماعی به‌شدت افزایش می‌یابد.

 در چنین فضایی، نقش رسانه‌های رسمی بیش از هر زمان دیگری تعیین‌کننده است این رسانه‌ها باید با خویشتن‌داری حرفه‌ای، روایت‌سازی دقیق و پرهیز از هیجان‌زدگی، به آرام‌سازی فضا کمک کنند. 

 تجربه نشان داده است که هرگاه روایت رسمی به تأخیر افتاده یا ناقص ارائه شده، میدان برای شایعه‌سازان و تحلیل‌های جهت‌دار باز شده است. ازاین‌رو، سرعت، دقت و شفافیت سه اصل بنیادین برای حفظ اعتماد عمومی محسوب می‌شوند.

 در کنار رسانه‌ها، نهادهای تصمیم‌ساز و دستگاه‌های فرهنگی نیز باید با رصد مستمر روندهای اجتماعی و طراحی سازوکارهای پیشگیرانه، مانع از شکل‌گیری بحران‌های احساسی شوند.

 امروز جامعه بیش از هر چیز به سواد رسانه‌ای نیاز دارد مهارتی که افراد را در برابر سیلاب اطلاعات مجهز می‌سازد هر کلیک، بازنشر یا اظهارنظر در شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند به تداوم یا فروکش‌کردن التهاب عمومی کمک کند.

 فراموش نکنیم که سرمایه اجتماعی، ستون فقرات ثبات ملی است و دشمنان بیرونی و بدخواهان داخلی می‌کوشند با ابزار رسانه، دیوار اعتماد میان مردم و حاکمیت را ترک‌دار کنند حال مقابله با این روند، نه با سکوت، بلکه با هوشمندی، شفافیت و روایتگری مسئولانه ممکن است.

 در برابر موج‌های مصنوعی، تنها هوشیاری جمعی، انسجام اجتماعی و حکمرانی رسانه‌ای مؤثر می‌تواند کشور را از آسیب‌های هیجان‌سازی و بحران‌آفرینی مصون دارد.

 امروز، بیش از هر زمان دیگر، نیازمند صدای آرام، تحلیل‌گر و صادق در عرصه اطلاع‌رسانی هستیم صدایی که به‌جای تحریک احساسات، اعتماد و آگاهی بیافریند.

یادداشت از محمد تقی احمدی کارشناس مسائل سیاسی