- گروه : اجتماعی
- شماره : 288
پاییز هزار رنگ کردستان؛
تجربه گردشگری روستایی در دل طبیعت
پاییز، فصلی تماشایی برای گردشگری روستایی در کردستان است، زمانی که طبیعت، معماری پلکانی و جشنواره‌های محلی همه با هم تجربه‌ای فراموش نشدنی برای هر مسافری می‌آفرینند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی» به نقل از ایمنا، یک روز پاییزی در یکی از روستاهای منطقه هورامان بودم، صبح همان لحظه‌ای که بیدار شدم، کنار پنجره چوبی آبی رنگ اقامتگاه بوم‌گردی رفتم، صدای رودخانه و آواز پرندگان به گوشم می‌آمد، حس می‌کردم در جایی فراتر از یک سفر عادی هستم.
پنجره را که باز کردم، هوای خنک و معطر پاییزی با بوی خاک نم خورده به صورتم زد، به تماشای برگ‌های رنگارنگ درختان باغ نشستم و روبه‌رویم کوه‌ها زیر مه صبحگاهی خود را پنهان کرده بودند، انگار خدا هر آنچه زیبایی داشت در این منطقه تمام کرده بود.
از همان پنجره می‌شد دید که زندگی در روستا آرام، اما پر جنب و جوش جریان دارد و زنان و مردان از صبح زود دوشادوش مشغول کار بودند.
به داخل روستا که رفتم بوی نان تازه در فضا پیچیده بود، از پشت دیوارهای کاه‌گلی، صدای خنده زنان می‌آمد که مشخص بود با همکاری یکدیگر نان می‌پختند.
آن طرف‌تر یکی از زنان روستا را دیدم در ظرفی، شیر تازه گوسفند را دوشیده بود و شاید می‌برد تا ماست و کره درست کند؛ اینجا زندگی به معنای واقعی خود جریان داشت.
مردم روستاهای کردستان صفا و صمیمیت کم‌نظیری دارند، از کوچک تا بزرگشان به هرکدام که برسی به تو سلام می‌دهند و اگر بدانند که مسافری و جایی برای ماندن نداری، حتماً تو را مهمان خانه خود خواهند کرد.
از اهالی روستا شنیدم که اینجا فقط طبیعت زیبا ندارد و رویدادهای مهم فرهنگی و گردشگری هم در آن برگزار می‌شود، مانند جشن نوروز که با شکوه خاصی برگزار می‌شود، البته که در فصل برداشت محصولات کشاورزی، مردم برای توت فرنگی، گردو، انگور و انار آئین‌های ویژه و خاص خود را دارند.
قدم زدن در کوچه‌های روستا، میان خانه‌های پلکانی و مردمانی باصفا و خوش برخورد که با لباس‌های زیبای کُردی در رفت و آمد هستند و زیر پایم برگ‌های خزان زده‌ای که باران شب قبل نمشان کرده بود، چیزی نیست که از خاطرم پاک شود.
وقتی در هورامان یا پالنگان یا هر روستای منطقه ژاوه‌رود قدم می‌زنی، حس می‌کنی بخشی از روح تو در این طبیعت جا می‌ماند، شاید به همین دلیل است که مسافران بعد از تجربه آن، آرزوی بازگشت دوباره را دارند.
این حکایت بیشتر روستاهای کردستان است و انتخاب معرفی فقط چند روستا از میان صدها روستای زیبای گردشگری استان کردستان، بسیار سخت است، اما در ادامه به معرفی تعدادی از شاخص‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
از ناو تا ژیوار؛ روستاهای گردشگری هورامان
هورامان، سرزمینی شگفت‌انگیز میان استان‌های کردستان و کرمانشاه است، جایی که نامش از «هور» به معنی خورشید گرفته شده و به باور قدیمی‌ها، سرزمین طلوع خورشید و جایگاه اهورامزدا بوده است.
این منطقه با قدمتی نزدیک به ۴۰ هزار سال پیش از میلاد، یکی از کهن‌ترین زیستگاه‌های انسانی در ایران به شمار می‌رود.
هورامان بیش از ۷۰۰ روستا را در خود جای داده، اما امروز تنها ۵۰ تا ۶۰ روستای آن با معماری اصیل و عناصر فرهنگی دست نخورده باقی مانده‌اند.
طبیعت چشم‌نواز، معماری پلکانی، مردم مهمان‌نواز و آئین‌های کهن، هورامان را به منطقه‌ای رازآلود و ارزشمند تبدیل کرده که بخش مهمی از میراث فرهنگی کردستان را در دل خود حفظ کرده است.
روستاهای هورامان در کردستان، بیشتر در محدوده شهرستان سروآباد و بخشی نیز در کامیاران و سنندج قرار گرفته است، اما آنچه که به هورامان تخت نزدیک‌تر هستند از ناو که آخرین روستای این مسیر کوهستانی است تا روستاهای نوین، سلین، بلبر و ژیوار، همچون رنجبره‌ای در قلب کوه‌های سر به فلک کشیده کردستان نشسته‌اند.
معماری پلکانی هورامان که پشت‌بام یک خانه، حیاط خانه بالادستی است، در کنار مصالح طبیعی مانند سنگ و چوب، چهره‌ای ماندگار از نحوه زیست مردم هورامی را نشان می‌دهد.
رودخانه سیروان در این منطقه، خروشان در جریان بوده و فرصت خوبی برای قایق‌سواری و ورزش‌های آبی است.
مردم این روستاها با زبان و موسیقی هورامی، با لباس‌های رنگین و با آیین‌هایی همچون جشن عروسی پیرشالیار یا مراسم‌های بومی دیگر، هویت و تاریخ منطقه را زنده نگه داشته‌اند.
از سوی دیگر، رویدادهای محلی این منطقه مانند جشن برداشت انار در روستاهای سلین، بلبر و ژیوار، مراسم‌های سنتی و آئین‌های کهن کشاورزی و زندگی روستایی، هورامان را به یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری فرهنگی ایران تبدیل کرده است.
ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان توسط یونسکو نیز مهر تأییدی بر ارزش بی‌بدیل این سرزمین است و این عنوان نشان می‌دهد که هورامان فقط برای مردم کردستان مهم نیست، بلکه میراثی است که برای جهان اهمیت دارد.
هورامان منطقه‌ای است که هر گردشگر پس از یک بار دیدنش، گویی بخشی از دلش را در کوه‌ها، رودخانه‌ها و کوچه‌های سنگی آن می‌گذارد و همیشه دلتنگ بازگشت دوباره می‌شود.
از آویهنگ تا هویه؛ روستاهای گردشگری سنندج
روستای آویهنگ در ۶۰ کیلومتری سنندج و میان دو شهر سنندج و مریوان قرار دارد و جزو دهستان ژاوه‌رود غربی در بخش کلاترزان محسوب می‌شود.
این روستا با جمعیتی بیش از ۲۰۰۰ نفر و حدود ۷۰۰ خانوار، موقعیتی تپه‌ای و کوهستانی دارد و با آب و هوای سرد و معتدل، جایی مناسب برای تجربه طبیعت بکر و زندگی اصیل روستایی به شمار می‌رود.
مناظر کوهستانی، رودخانه‌های پرآب، جنگل‌های بلوط و باغ‌های سرسبز با درختانی همچون ون، انجیر کوهی، زالزالک، بلوط، بید، چنار و صنوبر، جلوه‌ای کم‌نظیر به آویهنگ بخشیده است.
وجود مزارع بزرگ توت فرنگی، این روستا را به یکی از قطب‌های تولید این محصول در استان تبدیل کرده و گیاهان دارویی متنوعی مانند گل گاوزبان، پونه، شاطره و گون، فرصت مناسبی برای درمانگران و علاقه‌مندان به طبیعت فراهم می‌آورد.
کوه سنگ‌سرخ با ارتفاع حدود ۲۴۱۰ متر در نزدیکی روستا، چشم‌اندازی تماشایی ایجاد کرده و بقا و اماکن متبرکه‌ای همچون مرقد حاج‌حسن و امامزاده پیرعمر، علاوه بر ارزش معنوی، گردشگران و زائران بسیاری را به آویهنگ جذب می‌کند.
روستای هویه نیز میان شهرهای سنندج و مریوان و در منطقه کلاترزان واقع شده و همسایه روستاهایی چون آویهنگ، بیساران و سرهویه است.
هویه به دو بخش ورده‌گا و مله‌گا تقسیم می‌شود که هر یک چشم‌اندازها و جذابیت‌های خاص خود را دارند. کوه‌های سر به فلک کشیده‌ای مانند زرده‌خانی، شاه‌نشین و سه‌بید اطراف روستا، جلوه‌ای باشکوه به مناظر طبیعی آن داده‌اند و غاری کوچک به نام وله‌مچه در دل کوه زرده‌خانی، نشانه‌ای از اسرار و تاریخ کهن این منطقه است.
چشمه‌ها و آبشارهای هویه مانند هانو شیخه، هانو هواسی و آبشار سروزن، با آب گوارای خود زندگی را به روستا هدیه می‌کنند و همراه با جنگل‌ها و باغ‌های سرسبز، فضایی ایده‌آل برای گشت‌وگذار، پیک‌نیک و تجربه طبیعت فراهم آورده‌اند.
و اما یکی دیگر از روستاهای بسیار مهم در میان مقاصد گردشگری، روستای بیساران است که در فاصله حدود ۸۵ کیلومتری جنوب غربی سنندج و ۶۵ کیلومتری مریوان، در مسیر جاده سنندج-مریوان قرار دارد.
این روستا از جنوب به روستاهای ژان و پایگلان، از شمال به خواشت، سالیان، نجی و سفیدبن، از شرق به هویه و سرهویه و از غرب به نسنار، هرسین و بوریدر محدود می‌شود.
بیساران به عنوان بزرگ‌ترین روستای کردستان شناخته می‌شود و بافت پلکانی و گسترده آن، جلوه‌ای بی‌نظیر از معماری سنتی کوهستانی را به نمایش می‌گذارد.
این روستا همچنین دارای آثار باستانی و مذهبی مهمی است؛ قلعه داسیران در فاصله دو کیلومتری غرب روستا، تأیید شده توسط سازمان میراث فرهنگی و قرآن دست‌نویس بابا یعقوب از قرن نهم هجری، بخشی از هویت تاریخی بیساران را تشکیل می‌دهند.
گردشگری روستایی، مزیت اصلی کردستان است
آوات مکاری، رئیس گروه توسعه گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کردستان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا عنوان می‌کند: گردشگری روستایی در کردستان در چهار فصل مخاطبان خود را دارد و به ویژه در بهار و پاییز رونق بیشتری پیدا می‌کند، زیرا بخش قابل توجهی از جاذبه‌های استان در محدوده روستاها قرار دارد.
وی با اشاره به نقش مهم منطقه هورامان به عنوان یکی از محورهای اصلی گردشگری روستایی در استان، می‌افزاید: هورامان سه شهرستان کامیاران، سروآباد و سنندج را پوشش می‌دهد و علاوه بر آن، شهرستان‌های مریوان، بانه، بخشی از سقز و همچنین دیواندره نیز در حوزه گردشگری روستایی فعال هستند.
رئیس گروه توسعه گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی ادامه می‌دهد: به دلیل تعداد زیاد روستاها نسبت به شهرها و وجود میراث ناملموس و فرهنگی همچون هلپرکی، موسیقی، پوشاک و خوراک محلی، ظرفیت‌های گردشگری در روستاها بسیار قوی‌تر است و همین موضوع سبب شکل‌گیری و توسعه بوم‌گردی‌ها شده است.
مکاری خاطرنشان می‌کند که در حال حاضر ۶۰ اقامتگاه بوم‌گردی در استان فعال هستند که عمدتاً در هورامان و ژاوه‌رود قرار دارند و نقش مهمی در معرفی استان در فضای مجازی و رسانه‌ها دارند.
وی تصریح می‌کند: گردشگران از شهرهای بزرگ نزدیک مانند کرمانشاه و همدان در روزهای پنجشنبه و جمعه به کردستان سفر می‌کنند و خانواده‌های سنندجی و سایر شهرستان‌ها نیز برای نیم روز یا یک روز به روستاها می‌روند و با حضور خود موجب رونق خوراک محلی، صنایع‌دستی و سایر محصولات می‌شوند.
گردشگری رویداد محور، ظرفیتی مهم در کردستان
رئیس گروه توسعه گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی کردستان، یکی از ظرفیت‌های مهم گردشگری استان را گردشگری رویداد محور دانسته و می‌گوید: جشن انار در روستاهای سلین، بلبر و ژیوار نمونه‌ای از رویدادهای مردمی است که امسال به قدری مورد استقبال قرار گرفت که برگزارکنندگان تصمیم گرفتند به جای یک روز، آن را در شش پنجشنبه متوالی اجرا کنند تا تورهای گردشگری بیشتری به منطقه بیایند که این نشان‌دهنده بلوغ گردشگری مردمی در استان است.
مکاری، سلین را یکی از روستاهای قطب‌های گردشگری استان معرفی می‌کند و ادامه می‌دهد: این روستا از نظر تعداد غذاخوری‌ها، قهوه‌خانه‌ها، فروشگاه‌های صنایع‌دستی و حتی ساخت هتل، توسعه بیشتری یافته و اکنون ۵۰ درصد مردم آن به طور مستقیم به گردشگری وابسته هستند، مشابه روستای پالنگان.
وی تاکید می‌کند: کردستان از نظر گردشگری روستایی مطرح است و مدیریت جدید میراث فرهنگی استان نیز تأکید دارد کردستان را به مرکز گردشگری رویدادمحور تبدیل کند.
رئیس گروه توسعه گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی کردستان، به جشنواره‌های متنوع استان از جمله جشنواره توت فرنگی، جشنواره گردو، جشنواره انار، جشنواره گلاب‌گیری، جشنواره اسب کُرد، مراسم تاریخی عروسی پیرشالیار، مراسم بهار آن کومسای و مراسم نیشت که همزمان با چهلمین روز پاییز و جشن انار برگزار می‌شود اشاره کرده و می‌گوید: این رویدادها از عوامل اصلی تقویت گردشگری روستایی در استان هستند.
گردشگری روستایی به صرفه و محبوب است
مکاری خاطرنشان می‌کند: وجود طبیعت بکر، رودخانه‌ها، آبشارهای فصلی، دریاچه‌ها، منابع گردشگری آبی و جنگل‌های متعدد در کنار ظرفیت‌های بوم‌گردی، باعث شده گردشگری روستایی به صرفه و محبوب باشد.
وی همچنین از بازی‌های بومی محلی، توانمندی‌های روستایی و جشنواره‌های غذاهای محلی به عنوان عناصر فرهنگی تأثیرگذار یاد کرده و می‌افزاید: اگرچه پالنگان در ثبت جهانی موفق نبود، اما روستاهایی همچون دره تفی مشهور به شهر لک‌لک‌ها ظرفیت ثبت جهانی در سال آینده را دارند.
رئیس گروه توسعه گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی کردستان، نقش تشکل‌های مردمی در حفاظت از فرهنگ و محیط زیست روستاها را بسیار مهم می‌داند و عنوان می‌کند: در بسیاری از موارد، گردشگران بلاگر یا اینفلوئنسر با انتشار تصاویر و تجربیات خود باعث معرفی بیشتر روستاها و افزایش گردشگر در استان می‌شوند.
مکاری اعلام می‌کند: بر اساس آمار رسمی ۴۳ روستای هدف گردشگری در استان کردستان ثبت شده اما به صورت غیررسمی حدود ۱۵۰ روستای گردشگری در استان شناسایی شده است.
در سال‌های اخیر روستاها به عنوان اصلی‌ترین ظرفیت گردشگری استان کردستان مطرح شده‌اند، مقصدهایی که هر گردشگری با هر سلیقه‌ای را به سوی خود جذب می‌کنند، البته که زیرساخت‌ها نیز باید در آن‌ها فراهم باشد.
انتهای خبر/
لینک کوتاه خبر
نظر / پاسخ از
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر می‌گذارید!
