به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی»، در حال حاضر، ناترازی آب و برق یکی از چالش‌های اصلی و حساس کشور است که تأثیر بسیار زیادی بر زندگی روزمره، اقتصاد و توسعه ملی دارد، این ناترازی نتیجه ترکیبی از عوامل مختلف از جمله سوءمدیریت منابع، رشد جمعیت، تغییرات اقلیمی و افزایش مصرف است.

 بر اساس آمارهای رسمی، میزان مصرف آب در کشور طی سال‌های اخیر به‌شدت افزایش‌یافته و میزان بهره‌برداری از منابع آب جاری فراتر از ظرفیت طبیعی آنها رفته است، مناطق خشک و نیمه‌خشک بیشترین تأثیر را از این وضعیت پذیرفته‌اند و کمبود آب شدیدتر شده است.

 در همین راستا با جمال قادری رئیس اداره امور منابع آب دهگلان به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید؛

کردتودی: به نظر شما ناترازی در کجاست؟ آب یا برق؟

در بخش برق، ناترازی به دلیل افزایش نیازهای صنعتی، خانگی و تجاری و همچنین کاهش تولید نیروگاه‌ها و زیرساخت‌های موجود، بیشتر احساس می‌شود، برق‌رسانی پایدار به‌ویژه در فصول گرم سال دچار مشکل و در برخی مناطق، خاموشی‌های گسترده و قطعی‌های مکرر گزارش شده است.

دولت در تلاش است با برنامه‌های مصرف بهینه، افزایش تولید و توسعه نیروگاه‌های جدید، و مدیریت هوشمند منابع، سطح ناترازی را کاهش دهد، اما طولانی‌بودن روند اجرایی و کمبود بودجه‌های لازم، از چالش‌های عمده در حل این بحران محسوب می‌شود.

 می‌توان نتیجه گرفت که وضعیت ناترازی آب و برق کشور نیازمند برنامه‌ریزی راهبردی، صرفه‌جویی گسترده و اصلاحات قانون‌گذاری است تا بتوان ضمن تأمین نیازهای امروز، منابع را برای نسل‌های آینده حفظ کرد، اجرای فرهنگ مصرف بهینه و بهره‌مندی از فناوری‌های نوین می‌تواند نقش کلیدی در کاهش این ناترازی ایفا کند.

 البته ضرورت همت تمامی ارگان‌ها، نهادهای دولتی و مردم برای مدیریت هوشمندانه و معقولانه منابع آب و برق، احساس می‌شود تا از وقوع بحران‌های بزرگ‌تر جلوگیری شود و امنیت و رفاه جامعه تضمین گردد.

کردتودی: مشکل اصلی را کجا می‌بینید؟

یکی از مشکلات متخصصان و کارشناسان با حکمرانی کلان آب کشور شعاری است مبنی بر اینکه مبادا به مردم اعلام کنیم که ناترازی آب وجود دارد، زیرا در جامعه تنش به وجود می‌آید و این تنش چالش‌هایی در پی دارد، اما مردم ما اعم از روستاییان و شهرنشینیان باید بدانند که به‌زودی ناترازی وبال گردن آنها خواهد شد.

 ناترازی در بخش‌های حیاتی برق و آب، به یکی از چالش‌های بزرگ کشور تبدیل شده است، مسئله‌ای که ریشه‌اش را باید در شکاف میان تولید و مصرف جستجو کرد، در واقع افزایش مصرف نسبت به ظرفیت تولید، هر سال بیشتر خود را آشکار می‌سازد و برای مدیریت آن هیچ راهی جز اصلاح هر دو سوی معادله، یعنی کاهش مصرف و افزایش تولید وجود ندارد.

کردتودی: بخش آب و برق چه اقداماتی را در راستای مدیریت مصرف صورت داده است؟

در زمینه تولید برق، اقدامات ویژه‌ای برای کنترل و کاهش مصارف غیرمجاز مانند برخورد قضایی با فعالیت غیرمجاز ماینرها، در کنار توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی، ثمربخش بوده است.

افزایش سهم نیروگاه‌های کوچک و پراکنده (DG)، حمایت از سرمایه‌گذاری در حوزه برق پاک و ایجاد زیرساخت‌های هوشمندسازی شبکه برق نیز در همین راستا پیگیری می‌شود.

در حوزه مدیریت آب نیز تمرکز بر مسائلی، چون حفاظت و گسترش آبخیزداری، تقویت سفره‌های آب زیرزمینی و ارتقای بهره‌وری در بخش کشاورزی جزو اولویت‌هاست.

 باید اذعان کرد که مقابله با بحران ناترازی برق و آب، نیازمند رویکردی همه‌جانبه و حمایتی از سوی سیاست‌گذاران، تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و عموم جامعه است، بی‌شک با انسجام، مدیریت علمی و توجه به آینده‌پژوهی، می‌توان بر این چالش چیره شد و راه توسعه پایدار انرژی و منابع آب کشور را هموار کرد.

 ناترازی آب یکی از چالش‌های مهم در مدیریت منابع آب در جهان است که تأثیرات قابل‌توجهی بر زندگی انسان‌ها، اقتصاد و محیط‌زیست دارد، این مفهوم به تفاوت بین عرضه و تقاضای آب اطلاق می‌شود، یعنی زمانی که نیازهای آبی جامعه، کشاورزی، صنعت و محیط‌زیست بیشتر از میزان آب موجود و قابل‌استفاده باشد، ناترازی آب رخ می‌دهد.

کردتودی: عواملی که بر ناترازی آب تأثیر دارند را نام ببرید؟

توسعه جمعیت و افزایش نیازهای آبی که با رشد جمعیت، نیازهای آبی نیز به‌ویژه در بخش کشاورزی و صنایع آب بر به‌سرعت افزایش می‌یابد.

تغییرات اقلیمی در دماهای بالاتر و کمبود بارش‌ها باعث کاهش منابع آب سطحی و زیرزمینی می‌شود.

مدیریت نادرست منابع آب که استفاده بی‌رویه و ناپایدار، سهل‌انگاری در نگهداری و بهره‌برداری ناصحیح از منابع آب، از عوامل اصلی ناترازی است.

آبیاری ناکارآمد در کشاورزی: بهره‌وری پایین در مصرف آب کشاورزی و استفاده از روش‌های قدیمی و غیربهینه.

توسعه صنعتی و شهری که صنایع و شهرهای بزرگ نیاز فراوان به آب دارند و فشار بر منابع آب را افزایش می‌دهند.

 کردتودی: ناترازی آب چه پیامدهایی را به دنبال خواهد داشت؟

کاهش منابع آب سطحی و زیرزمینی که موجب کاهش مخازن آب و خشک‌شدن رودخانه‌ها، تالاب‌ها و چشمه‌ها می‌شود.

خشکیدگی اراضی و کاهش تولیدات کشاورزی که کمبود آب باعث کاهش برداشت‌های زراعی و کاهش امنیت غذایی خواهد شد.

تشدید تنش‌های اجتماعی و رقابت بر سر منابع آب در برخی مناطق، ناترازی به نزاع‌های محلی و قبیله‌ای انجامیده است.

تأثیر منفی بر سلامت عمومی کمبود آب سالم و بهداشتی را به همراه دارد و شیوع بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.

کردتودی: در مقابله با ناترازی آب، برق چه نقشی را ایفا می‌کند؟

در راستای مقابله با ناترازی آب، فناوری‌های نوین و بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر نقش مهمی دارند، پمپاژ آب باانرژی برق که در بسیاری از مناطق، پمپاژ آب‌های زیرزمینی و سطحی نیازمند مصرف برق است، استفاده از برق تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی باعث کاهش هزینه‌ها و آلودگی می‌شود.

 سامانه‌های نوین تصفیه آب و فناوری‌های برقی در تصفیه و پالایش منابع آب نقش دارند که بتوانند آب آلوده را برای مصرف انسان و کشاورزی مناسب کنند، حفظ و بهره‌برداری هوشمندانه از منابع آب، دستگاه‌های کنترل و مدیریت مبتنی بر فناوری‌های برقی و دیجیتال، مصرف آب را بهینه می‌کنند و از هدررفت آن جلوگیری می‌نمایند.

کردتودی: درباره وضعیت کلی ناترازی آب در کشور توضیح دهید؟

ایران یکی از کشورهای خشک و نیمه‌خشک جهان است که به دلیل اقلیم بیابانی، کاهش بارش‌ها و مصرف فزاینده، با کمبود شدید آب روبرو است، بسیاری از منابع آب زیرزمینی کشور در حال بهره‌برداری بیش از حد هستند، به‌طوری‌که برخی از مخازن آب زیرسطحی در حال خشک‌شدن یا کاهش چشمگیری دارند.

کردتودی: چه عواملی بر ناترازی آب در ایران تأثیرگذار است؟

توسعه صنعتی و شهری که با رشد جمعیت و شهرنشینی، افزایش مصرف آب در مصارف خانگی و صنعتی همراه است، کشاورزی بی‌رویه بهره‌برداری زیاد و ناکارآمد از آب‌های سطحی و زیرزمینی در بخش کشاورزی که بیشترین مصرف را در بین بخش‌ها دارد.

 تغییرات اقلیمی با کاهش بارش و افزایش دما که منجر به کاهش منابع آب و تبخیر زیاد می‌شود و مدیریت ناصحیح منابع آب با عدم بهره‌برداری هوشمندانه و سیاست‌های ناپایدار در حوزه آب امکان‌پذیر است.

کردتودی: وضعیت ناترازی آب در استان کردستان را چطور می‌بینید؟

استان کردستان به دلیل ویژگی‌های جغرافیایی و اقلیمی خاص، وضعیت متفاوتی نسبت به سایر مناطق کشور دارد، هرچند که این استان نیز با چالش‌های مربوط به کمبود و ناترازی آب مواجه است.

ناترازی آب در کشور ایران و به طور خاص در استان کردستان یکی از چالش‌های جدی است که تأثیرات عمیقی بر توسعه اقتصادی، معیشت مردم و محیط‌زیست دارد.

به دلیل ویژگی‌های اقلیمی، جغرافیایی و مدیریتی، این منطقه با مشکلات خاصی در تأمین و مدیریت منابع آب مواجه است.

کردتودی: ویژگی‌های جغرافیایی و اقلیمی کردستان کدامند؟

بیشتر مناطقی از کردستان دارای اقلیم کوهستانی و معتدل است و درختان و منابع آب طبیعی و رودخانه‌های فراوان دارد، مهم‌ترین رودخانه‌های شامل زیویه، قشلاق، رواند و سردشت است که منابع اصلی تأمین آب کشاورزی و مصرفی هستند، بعضی بخش‌ها به دلیل بارش‌های بهتر، منابع آبی نسبتاً خوب دارند، اما مناطق دیگر با کمبود آب مواجه‌اند.

کردتودی: مشکلات و چالش‌های ناترازی آب را ذکر کنید؟

بهره‌برداری غیراصولی و بدون برنامه‌ریزی منجر به کاهش منابع آب در برخی دره‌ها و رودخانه‌ها شده است، برداشت بی‌رویه و افزایش مصارف در بخش کشاورزی، موجب افت سطح آب‌های زیرزمینی شده است؛ به‌عنوان نمونه، در برخی مناطق سطح آب‌های زیرزمینی به‌شدت کاهش‌یافته است.

 اگرچه منطقه از نظر اقلیمی بهتر از مناطق جنوبی است، اما کاهش بارش‌ها و تغییرات اقلیمی، در نتیجه خشک‌سالی، وضع را دشوارتر کرده است، نبود سیستم‌های مناسب برای جمع‌آوری، نگهداری و انتقال آب، و بهره‌برداری ناکارآمد از منابع موجود، کمبود آب، تنش‌های اکولوژیکی در مناطق طبیعی و کاهش تالاب‌ها و منابع آب طبیعی را در پی خواهد داشت.

کردتودی: با چه راهکارها و راه‌حل‌هایی می‌توان به مقابله با ناترازی آب و مدیریت آن پرداخت؟

برای مقابله با این بحران، نیازمند سیاست‌های جامع و اقدامات اجرایی مؤثر هستیم، با مدیریت هوشمندانه منابع آب اصلاح سیاست‌های مصرف و تدوین برنامه‌های جامع مدیریت منابع آب رخ خواهد داد.

کاهش مصرف در بخش کشاورزی با استفاده از روش‌های نوین آبیاری، تغییر نوع محصولات زراعی به محصولات کم آب‌بر، و اصلاح روش‌های کشت، توسعه فناوری‌های نوین بهره‌گیری از فناوری‌های تصفیه، جمع‌آوری و نگهداری آب، و سیستم‌های هوشمند کنترل مصرف آب است.

 توسعه منابع آب جایگزین با بهره‌گیری از منابع آب زیرزمینی به‌صورت پایدار و استفاده از پساب‌ها برای مصارف غیرشرب و آگاهی‌بخشی و آموزش اطلاع‌رسانی به مردم و کشاورزان درباره اهمیت صرفه‌جویی در مصرف آب است.

کردتودی: و کلام آخر شما...

ناترازی آب در کشور ایران و به‌ویژه در استان کردستان، یک بحران پنهان اما جدی است که می‌تواند بر توسعه پایدار، کیفیت زندگی و محیط‌زیست تأثیر گذارد، به‌کارگیری فناوری‌های نوین، اصلاح سیاست‌ها، و افزایش آگاهی در کنار مدیریت هوشمندانه، از جمله راه‌حل‌های حیاتی برای حل این معضل است.

 ناترازی آب یکی از مهم‌ترین معضلات در حوزه منابع طبیعی است، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، استفاده از انرژی‌های پاک و افزایش راندمان در مصرف آب، از جمله راهکارهای کلیدی برای کاهش اثرات منفی این چالش است، اصلاح سیاست‌های مدیریت منابع آب و آموزش عمومی بخش‌های مختلف نقش بسزایی در کاهش ناترازی آب ایفا می‌کند.

انتهای پیام/